Mikrobiom skóry to pojęcie, które w ostatnich latach coraz częściej pojawia się w gabinetach dermatologicznych, publikacjach naukowych i na etykietach kosmetyków. Nie bez powodu – badania pokazują, że to, co jeszcze niedawno uważaliśmy za „niewidzialną warstwę bakterii”, w rzeczywistości pełni kluczową rolę w zachowaniu zdrowia, odporności i pięknego wyglądu skóry. Dlaczego właśnie teraz mikrobiom skóry stał się jednym z najgorętszych trendów w kosmetologii? Odpowiedź jest prosta - rośnie świadomość, że równowaga mikroorganizmów na naszej skórze wpływa nie tylko na cerę, ale także na ogólną kondycję organizmu. Gdy mikrobiom funkcjonuje prawidłowo, skóra jest mniej podatna na podrażnienia, szybciej się regeneruje i lepiej broni przed patogenami. Kiedy równowaga zostaje zaburzona, pojawiają się problemy: trądzik, suchość, egzema czy nadwrażliwość. Co więcej, mikrobiom skóry łączy się z odpornością i procesami starzenia – wspiera barierę ochronną, reguluje pH, a także chroni przed wolnymi rodnikami i stanami zapalnymi. Nic dziwnego, że współczesna kosmetologia coraz częściej sięga po takie składniki aby nie „walczyć” z mikroorganizmami, ale wspierać ich naturalną równowagę. W tym artykule odpowiadam na wszystkie pytania, które najczęściej pojawiają się u moich klientek: czym jest mikrobiom skóry, jak działa, co go osłabia i jak możemy go odbudować. Podpowiem także, jakie kosmetyki wspierają mikrobiom w codziennej pielęgnacji oraz dlaczego dbanie o mikrobiom to przyszłość zdrowej i naturalnej urody. Czym jest mikrobiom skóry? Mikrobiom skóry to niezwykle złożony ekosystem mikroorganizmów zasiedlających naszą skórę – bakterii, grzybów, wirusów i roztoczy. Każdy centymetr kwadratowy skóry jest domem dla milionów mikrobów, które współtworzą naszą naturalną barierę ochronną. Ich zadaniem nie jest jedynie „bycie obecnym”, lecz aktywne wspieranie zdrowia skóry, odporności i równowagi biologicznej. Skład mikrobiomu skóry – liczby i fakty Szacuje się, że na powierzchni skóry człowieka znajduje się nawet 1 miliard mikroorganizmów na 1 cm² (Grice & Segre, Nature Reviews Microbiology, 2011). Mikrobiom skóry składa się z kilkuset gatunków bakterii, z których najczęściej występujące to: Staphylococcus epidermidis (bakteria komensalna, wspiera odporność skóry), Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes – w równowadze wspiera skórę, w nadmiarze prowadzi do trądziku), Corynebacterium (udział w metabolizmie lipidów skóry). Oprócz bakterii, mikrobiom obejmuje również ponad 80 gatunków grzybów, m.in. drożdżaki Malassezia, które naturalnie zasiedlają skórę, ale w nadmiarze mogą prowadzić do łupieżu czy AZS (Findley et al., PNAS, 2013). Skóra to największy organ człowieka – zajmuje średnio 1,5–2 m² powierzchni i waży ok. 16% masy ciała. Oznacza to, że mikrobiom skóry to jeden z najbardziej rozległych ekosystemów w ludzkim organizmie. Różnorodność mikrobiomu skóry Mikrobiom nie jest jednorodny - jego skład różni się w zależności od lokalizacji na ciele. W miejscach wilgotnych (np. pachy, pachwiny) dominują bakterie z rodzaju Corynebacterium i Staphylococcus. W miejscach tłustych (np. skóra twarzy, plecy) częściej spotykamy Cutibacterium acnes. Na powierzchniach suchych (np. przedramiona, dłonie) występuje największa różnorodność mikroorganizmów. Badania wykazały, że różnorodność mikrobiomu skóry jest kluczem do jej zdrowia - im bardziej zróżnicowany ekosystem, tym skuteczniejsza ochrona przed patogenami i mniejsze ryzyko chorób skórnych. Czy mikrobiom skóry jest taki sam u wszystkich? Nie. Mikrobiom jest unikalny jak odcisk palca. Na jego skład wpływają: wiek (mikrobiom dziecka różni się od mikrobiomu dorosłego), płeć, genetyka, dieta i styl życia, stosowane kosmetyki i leki. Na przykład badania przeprowadzone w Journal of Investigative Dermatology (2017) wykazały, że u osób starszych spada liczebność korzystnych bakterii, a rośnie udział patogenów oportunistycznych, co koreluje z osłabieniem bariery ochronnej skóry i zwiększoną suchością cery. Jak działa mikrobiom skóry? Mikrobiom skóry to nie tylko „niewidzialna warstwa bakterii”, ale aktywny system, który pełni funkcję strażnika równowagi skóry. Jego działanie można podzielić na kilka kluczowych mechanizmów: Ochrona przed patogenami Mikrobiom skóry działa jak naturalna tarcza immunologiczna - zajmuje przestrzeń i wykorzystuje składniki odżywcze, które mogłyby posłużyć patogennym bakteriom. Dzięki temu nie dopuszcza do ich nadmiernego namnażania. Bakterie komensalne, np. Staphylococcus epidermidis, wytwarzają substancje przeciwbakteryjne (m.in. peptydy antydrobnoustrojowe), które hamują rozwój patogenów takich jak Staphylococcus aureus. Według badań z Nature (2018) obecność zdrowego mikrobiomu zmniejsza ryzyko kolonizacji skóry przez MRSA (gronkowca złocistego opornego na metycylinę). Wzmacnianie bariery hydrolipidowej Mikroorganizmy współtworzą kwaśny płaszcz ochronny skóry – utrzymują pH skóry w przedziale 4,5–5,5, co sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu bariery hydrolipidowej. Bakterie skóry rozkładają sebum i wytwarzają kwasy tłuszczowe, które wspierają elastyczność naskórka i chronią przed przesuszeniem. Badania w Journal of Dermatological Science (2016) pokazały, że zaburzenie mikrobiomu prowadzi do zwiększonej utraty wody przez naskórek (TEWL – transepidermal water loss), co skutkuje suchością i podatnością na podrażnienia. Regulacja odporności skóry Mikrobiom skóry działa w ścisłej współpracy z układem immunologicznym. Komensalne bakterie aktywują komórki Langerhansa w naskórku, które rozpoznają i neutralizują patogeny. Badania na modelach zwierzęcych (Belkaid & Segre, Science, 2014) wykazały, że mikrobiom skóry reguluje produkcję cytokin – substancji kontrolujących reakcje zapalne. Oznacza to, że zdrowy mikrobiom zmniejsza ryzyko przewlekłych stanów zapalnych takich jak egzema czy trądzik różowaty. Wpływ na starzenie się skóry Z wiekiem skład mikrobiomu ulega zmianie – maleje liczba bakterii ochronnych (Staphylococcus epidermidis), a rośnie udział patogenów oportunistycznych. Według badań z mSphere (2019) u osób powyżej 60. roku życia obserwuje się spadek różnorodności mikrobiomu o około 25–30% w porównaniu do skóry młodych dorosłych. Skutkiem jest większa podatność na stany zapalne, wolniejsze gojenie ran i nasilona suchość skóry – procesy typowe dla starzenia się cery. Mikrobiom a stres oksydacyjny Mikrobiom neutralizuje część wolnych rodników, które uszkadzają DNA i białka w komórkach skóry. Cutibacterium acnes w zdrowej ilości produkuje kwas propionowy, który działa antyoksydacyjnie. Z kolei zaburzenie równowagi prowadzi do nadprodukcji wolnych rodników i aktywacji enzymów degradujących kolagen, co przyspiesza powstawanie zmarszczek. Zapamiętaj: mikrobiom skóry działa jak strażnik, który chroni przed infekcjami, wzmacnia barierę, reguluje odporność i spowalnia procesy starzenia. To właśnie dlatego w kolejnych rozdziałach warto skupić się na tym, jak łatwo można go osłabić i jak skutecznie wspierać go poprzez pielęgnację i styl życia. Zaburzenia mikrobiomu skóry – przyczyny i skutki Mikrobiom skóry to delikatny ekosystem – równowaga pomiędzy bakteriami ochronnymi a patogennymi może zostać łatwo zachwiana. W dermatologii mówi się wtedy o dysbiozie, czyli stanie, w którym dobre mikroorganizmy są osłabione, a patogenne zaczynają dominować. Jak kosmetyki mogą osłabić mikrobiom? Stosowanie kosmetyków z silnymi detergentami (np. SLS, SLES) usuwa nie tylko brud i sebum, ale również naturalne lipidy i korzystne bakterie. I to dotyczy nie tylko skóry twarzy ale także skóry głowy! Badania z International Journal of Cosmetic Science (2017) pokazały, że żele z SLS mogą zwiększać TEWL (przezskórną utratę wody) o 40% już po 2 tygodniach stosowania, co sprzyja zaburzeniom mikrobiomu. Zbyt częste stosowanie kosmetyków antybakteryjnych (mydeł, żeli do rąk z alkoholem) zmniejsza liczebność bakterii komensalnych, co otwiera drogę do kolonizacji skóry przez patogeny. Wpływ antybiotyków i leków dermatologicznych Antybiotyki doustne (np. stosowane w leczeniu trądziku) oddziałują nie tylko na jelitowy, ale i na mikrobiom skóry, redukując populację Cutibacterium acnes. Choć krótkoterminowo zmniejsza to objawy trądziku, badania (JAMA Dermatology, 2016) pokazują, że u ponad 30% pacjentów dochodzi później do nawrotów – właśnie z powodu zaburzenia równowagi mikrobiomu. Kortykosteroidy stosowane miejscowo również zmieniają skład mikrobiomu – obniżają różnorodność, co może prowadzić do kolonizacji skóry przez grzyby Candida i drożdżaki Malassezia. Dieta, stres i styl życia Dieta bogata w cukry proste i nabiał koreluje z dysbiozą skóry i nasileniem trądziku (Burris et al., Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 2017). Stres psychiczny zwiększa poziom kortyzolu, który obniża liczebność bakterii ochronnych (Frontiers in Microbiology, 2018). Brak snu i rytmu dobowego prowadzi do zaburzeń bariery skórnej – badania kliniczne wykazały, że osoby śpiące mniej niż 5 h/dobę mają o 30% wyższy poziom TEWL, co sprzyja dysbiozie i podrażnieniom (Clinical and Experimental Dermatology, 2015). Starzenie się skóry a mikrobiom Z wiekiem spada różnorodność mikrobiomu – u osób powyżej 60. roku życia jest ona niższa nawet o 25–30% w porównaniu do osób młodych (mSphere, 2019). Maleje udział korzystnych bakterii (S. epidermidis), a wzrasta obecność patogenów oportunistycznych (S. aureus). To częściowo tłumaczy, dlaczego starsza skóra jest bardziej podatna na infekcje, suchość, stany zapalne i trudniej się regeneruje. Skutki dysbiozy – jak objawia się zaburzenie mikrobiomu? Trądzik – nadmierny rozwój Cutibacterium acnes w warunkach dysbiozy prowadzi do stanów zapalnych mieszków włosowych. Egzema i AZS – badania pokazują, że u 90% osób z atopowym zapaleniem skóry obserwuje się przewagę S. aureus, podczas gdy w zdrowej skórze dominuje S. epidermidis (Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2017). Łupież i łojotokowe zapalenie skóry – wynik nadmiernej kolonizacji przez grzyby z rodzaju Malassezia. Przyspieszone starzenie się skóry – dysbioza powoduje wzrost stresu oksydacyjnego, degradację kolagenu i elastyny, a tym samym szybsze pojawianie się zmarszczek. Zapamiętaj: zaburzenia mikrobiomu skóry (dysbioza) mają wiele przyczyn – od kosmetyków i leków, przez dietę i stres, aż po starzenie się. Efekty są widoczne gołym okiem: trądzik, egzema, suchość i podrażnienia. Dlatego kluczowe jest wspieranie mikrobiomu odpowiednią pielęgnacją i stylem życia. Objawy zaburzeń mikrobiomu skóry Zaburzenia mikrobiomu, czyli dysbioza skóry, nie zawsze są łatwe do rozpoznania na pierwszy rzut oka. Jednak badania dermatologiczne pokazują, że istnieje kilka charakterystycznych objawów, które mogą świadczyć o tym, że naturalna równowaga mikroorganizmów na naszej skórze została naruszona. Skóra nadwrażliwa i przesuszona Dysbioza prowadzi do osłabienia bariery hydrolipidowej, co skutkuje nadmierną utratą wody przez naskórek (TEWL). Według badań opublikowanych w Journal of Dermatological Science (2016), u osób z zaburzonym mikrobiomem TEWL był średnio o 40% wyższy niż u osób z prawidłową równowagą skóry. Objawy: uczucie ściągnięcia, pieczenie po użyciu kosmetyków, łatwe reagowanie na zmiany temperatury czy suche powietrze. Trądzik i niedoskonałości Zaburzenie równowagi między bakteriami ochronnymi (S. epidermidis) a Cutibacterium acnes może prowadzić do powstawania zmian zapalnych. Badania wykazały, że u osób z trądzikiem liczebność C. acnes była nawet 10 razy wyższa niż u osób z cerą zdrową (Journal of Clinical Microbiology, 2013). Objawy: wypryski, grudki zapalne, zaskórniki otwarte i zamknięte, stany zapalne skóry twarzy i pleców. Egzema i atopowe zapalenie skóry (AZS) U pacjentów z AZS bardzo często obserwuje się przewagę patogennego Staphylococcus aureus. z Journal of Allergy and Clinical Immunology (2017) pokazują, że aż 90% pacjentów z AZS miało przewagę kolonizacji skóry przez S. aureus, podczas gdy w zdrowej skórze dominuje S. epidermidis. Objawy: swędzenie, zaczerwienienie, łuszczenie, mikropęknięcia skóry, a także przewlekłe stany zapalne. Skóra podatna na podrażnienia Skóra z zaburzonym mikrobiomem łatwiej reaguje na czynniki drażniące, takie jak: twarda woda, klimatyzacja, zmiany temperatury, detergenty czy nawet naturalne olejki eteryczne. Objawy: częste zaczerwienienia, rumień, pieczenie, reakcje alergiczne po zastosowaniu kosmetyków, które wcześniej nie sprawiały problemów. Łupież i łojotokowe zapalenie skóry Dysbioza mikrobiomu skóry głowy prowadzi do nadmiernego rozwoju grzybów z rodzaju Malassezia. Badania w Medical Mycology (2014) wykazały, że osoby z łupieżem miały ponad 1,5-krotnie większe zagęszczenie kolonii Malassezia w porównaniu do osób zdrowych. Objawy: białe lub żółte łuski na skórze głowy, świąd, czasem także stan zapalny. Przyspieszone starzenie się skóry Dysbioza przyczynia się do wzrostu stresu oksydacyjnego i przewlekłych stanów zapalnych. Badania z mSphere (2019) wykazały, że u osób starszych różnorodność mikrobiomu spada o 25–30%, co wiąże się z utratą elastyczności skóry i wolniejszym gojeniem się ran. Objawy: nasilone zmarszczki, suchość, utrata jędrności, matowy koloryt cery. Zapamiętaj: Dysbioza skóry objawia się przede wszystkim: nadwrażliwością, suchością, trądzikiem, egzemą, łupieżem i szybszym starzeniem się. Jeśli zauważasz takie objawy, warto sięgnąć po kosmetyki wspierające mikrobiom i zmodyfikować styl życia, aby odbudować równowagę ekosystemu skóry. Jak wspierać mikrobiom skóry w pielęgnacji? Skuteczna pielęgnacja mikrobiomu polega na stosowaniu kosmetyków, które nie niszczą bariery hydrolipidowej, wspierają naturalne mikroorganizmy i pomagają zachować równowagę pH. Kluczem są łagodne formuły myjące oraz produkty o działaniu nawilżającym i regenerującym. Kojący żel do mycia twarzy Daktyl + Inulina + Zielona herbata Ten żel został opracowany specjalnie z myślą o delikatnym oczyszczaniu skóry bez naruszania jej mikrobiomu. Jak Kojący żel do mycia twarzy Orientana wspiera mikrobiom skóry? Zawiera inulinę – naturalny prebiotyk, który „karmi” dobre bakterie i sprzyja utrzymaniu równowagi mikrobiologicznej. Zamiast silnych detergentów opiera się na łagodnych środkach myjących pochodzenia roślinnego (glukozydy, betaina), dzięki czemu nie narusza bariery ochronnej skóry. Ekstrakt z daktyla działa odżywczo i nawilżająco, a zielona herbata dostarcza polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym, chroniąc skórę przed stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi. Badania aplikacyjne przeprowadzone na kosmetykach tego typu wykazały, że stosowanie łagodnych żeli myjących z dodatkiem prebiotyków może zmniejszać TEWL nawet o 20% w ciągu 4 tygodni w porównaniu do klasycznych żeli z SLS. Jak stosować: Rano i wieczorem jako pierwszy krok pielęgnacji. Nakładać na wilgotną skórę, delikatnie masować i spłukać letnią wodą. Idealnie przygotowuje cerę do dalszych etapów – np. tonizacji. Nawilżający tonik-esencja z glukonolaktonem, proteinami ryżu i daktylem Ten tonik-esencja łączy funkcję tonizowania, nawilżania i delikatnego złuszczania – wspiera skórę w zachowaniu równowagi biologicznej. Jak nawilżający tonik-esencja Orientana wspiera mikrobiom skóry ? Zawiera glukonolakton (PHA) – kwas o dużej cząsteczce, który działa łagodnie, nie naruszając bariery hydrolipidowej i nie wywołując silnych podrażnień. Badania kliniczne wykazały, że PHA nie tylko złuszcza, ale również działa jako antyoksydant i humektant, poprawiając nawilżenie skóry nawet o 15–20% po 3 tygodniach stosowania (Journal of Cosmetic Dermatology, 2014). Regularne stosowanie wspiera równowagę mikrobiomu, bo eliminuje nadmiar martwych komórek naskórka, które mogłyby stać się pożywką dla patogenów. Formuła oparta na składnikach nawilżających i regenerujących (proteiny ryżu) poprawia kondycję bariery ochronnej, a dobrze nawodniona skóra lepiej utrzymuje zdrowy mikrobiom. Jak stosować: Po oczyszczeniu skóry (np. żelem z daktylem i inuliną). Aplikować dłońmi, delikatnie wklepując w twarz, szyję i dekolt. Można stosować codziennie wieczorem, nawet przy cerze wrażliwej. Rutyna pielęgnacyjna wspierająca mikrobiom skóry Krok 1: Oczyszczanie Kojący żel do mycia twarzy Daktyl + Inulina + Zielona herbata Pierwszym i najważniejszym etapem pielęgnacji wspierającej mikrobiom jest delikatne oczyszczanie. Kojący żel Orientana usuwa zanieczyszczenia, sebum i kurz, nie naruszając bariery hydrolipidowej skóry. Zawarta w nim inulina działa jak prebiotyk, czyli pożywka dla „dobrych” bakterii, które wspierają naturalną równowagę mikrobiologiczną. Dzięki temu skóra jest czysta, świeża i przygotowana na kolejne kroki, a mikrobiom zachowuje stabilność. Oczywiście jeśli stosujesz makijaż lub kremy z filtrami SPF przed oczyszczaniem żelem wykonaj demakijaż Olejkiem do demakijażu. Krok 2: Tonizacja i nawilżenie Nawilżający tonik-esencja z glukonolaktonem Drugim krokiem jest przywrócenie skórze odpowiedniego pH, nawilżenie i delikatna regeneracja. Tonik-esencja z glukonolaktonem nie tylko intensywnie nawilża, ale również łagodnie złuszcza martwe komórki naskórka, zapobiegając gromadzeniu się warstwy sprzyjającej namnażaniu patogenów. Jednocześnie wspiera odbudowę bariery ochronnej i tworzy optymalne środowisko dla zdrowego mikrobiomu. Regularne stosowanie toniku pomaga utrzymać skórę w dobrej kondycji i zwiększa skuteczność kolejnych kosmetyków. Krok 3: Serum – zabezpieczenie i wzmocnienie bariery skóry przed nałożeniem kremu Ostatnim krokiem w rutynie jest aplikacja serum, najlepiej wzbogaconego o ceramidy (Serum Reishi i ceramidy), adaptogeny (Serum-ampułki) albo naturalne oleje roślinne. Ich zadaniem jest zamknięcie wilgoci w naskórku, ochrona przed utratą wody oraz wzmocnienie bariery hydrolipidowej. Dzięki temu efekty oczyszczania i tonizacji zostają utrwalone, a mikrobiom ma stabilne środowisko do prawidłowego funkcjonowania. To właśnie w tym etapie decydujemy, czy nasza pielęgnacja będzie naprawdę skuteczna i długofalowo wspierająca naturalną równowagę skóry. Dzięki takiej pielęgnacji mikrobiom skóry zyskuje optymalne warunki do funkcjonowania – skóra staje się mniej podatna na podrażnienia, szybciej się regeneruje i lepiej wygląda. Po takim zabezpieczeniu mikrobiomu możesz nakładać dowolny krem. Warstwa hydrolipidowa a mikrobiom – czy to to samo? Choć często używa się tych pojęć zamiennie, warstwa hydrolipidowa i mikrobiom skóry to dwa różne, ale ściśle powiązane elementy systemu ochronnego skóry. Czym jest warstwa hydrolipidowa? Warstwa hydrolipidowa to cienki film ochronny pokrywający powierzchnię naskórka. Składa się z: wody (pochodzącej z potu i płynów ustrojowych), lipidów (sebum wydzielanego przez gruczoły łojowe), naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) – mieszaniny aminokwasów, mocznika i kwasu mlekowego. Jej główne zadania to: zapobieganie nadmiernej utracie wody (TEWL), ochrona przed czynnikami zewnętrznymi, utrzymanie lekko kwaśnego pH skóry (ok. 4,5–5,5). Natomiast mikrobiom to zbiór mikroorganizmów (bakterii, grzybów, wirusów i roztoczy), które zasiedlają powierzchnię skóry. W przeciwieństwie do warstwy hydrolipidowej, mikrobiom nie jest strukturą fizyczną, lecz żywym ekosystemem, współpracującym z naszym organizmem. Jak warstwa hydrolipidowa współdziała z mikrobiomem? Warstwa hydrolipidowa zapewnia odpowiednie środowisko (wilgotność, lipidy, pH), w którym mikrobiom może prawidłowo funkcjonować. Kwaśne pH tej warstwy sprzyja rozwojowi korzystnych bakterii (np. Staphylococcus epidermidis) i hamuje namnażanie patogenów (np. Staphylococcus aureus). Z kolei mikrobiom wzmacnia warstwę hydrolipidową – bakterie komensalne produkują kwasy tłuszczowe i peptydy antybakteryjne, które stabilizują jej skład. Różnice w skrócie Warstwa hydrolipidowa = bariera chemiczno-fizyczna skóry (film wodno-tłuszczowy). Mikrobiom skóry = bariera biologiczna tworzona przez żywe mikroorganizmy. Można więc powiedzieć, że te dwa elementy nie są tym samym, ale wzajemnie się uzupełniają. Zdrowa warstwa hydrolipidowa sprzyja mikrobiomowi, a zrównoważony mikrobiom wzmacnia warstwę hydrolipidową. Dlatego skuteczna pielęgnacja powinna zawsze dbać o oba elementy jednocześnie – delikatne oczyszczanie, utrzymywanie odpowiedniego pH, nawilżenie i unikanie agresywnych detergentów pomagają w utrzymaniu harmonii między warstwą hydrolipidową a mikrobiomem. Dieta i styl życia wspierające mikrobiom skóry Pielęgnacja zewnętrzna to tylko część troski o zdrowy mikrobiom. Coraz więcej badań wskazuje, że dieta, sen, stres i aktywność fizyczna w ogromnym stopniu wpływają na równowagę mikroorganizmów zamieszkujących naszą skórę. Rola probiotyków i fermentowanych produktów Produkty fermentowane, takie jak kefir, jogurt naturalny, kimchi czy kiszona kapusta, są bogate w probiotyki, które wspierają mikrobiom jelitowy i pośrednio wpływają na mikrobiom skóry. Według badań opublikowanych w Beneficial Microbes (2015), regularne spożycie fermentowanych produktów mlecznych obniża ryzyko wystąpienia stanów zapalnych skóry o ok. 20–25%. Probiotyki stymulują produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które wzmacniają odporność i zmniejszają aktywność prozapalną, a to przekłada się na zdrowszą skórę. Dieta bogata w błonnik i antyoksydanty Błonnik pokarmowy stanowi prebiotyk - odżywia pożyteczne bakterie jelitowe, a ich metabolity wspierają odporność skóry. Dieta uboga w błonnik wiąże się ze spadkiem różnorodności mikrobiomu – badania z Nature (2016) pokazały, że osoby na diecie wysokoprzetworzonej miały nawet o 30% uboższy mikrobiom jelitowy, co negatywnie koreluje także ze stanem skóry. Antyoksydanty (witamina C, E, polifenole z owoców jagodowych, zielonej herbaty, warzyw) neutralizują wolne rodniki, wspierając ochronną rolę mikrobiomu skóry. Jak stres i sen wpływają na mikrobiom? Przewlekły stres prowadzi do wzrostu poziomu kortyzolu, który negatywnie wpływa na różnorodność mikrobiomu. Sen ma kluczowe znaczenie – osoby śpiące poniżej 5 godzin na dobę mają o 30% wyższy poziom TEWL (utrata wody przez naskórek), co sprzyja dysbiozie i suchości skóry (Clinical and Experimental Dermatology, 2015). Aktywność fizyczna a mikrobiom skóry Regularne ćwiczenia fizyczne poprawiają krążenie krwi, a tym samym dostarczanie tlenu i składników odżywczych do skóry. Badania z Gut Microbes (2019) wykazały, że umiarkowana aktywność fizyczna zwiększa różnorodność mikrobiomu jelitowego o 15–20%, co przekłada się także na lepszą równowagę skóry. Ruch obniża też poziom kortyzolu, co pomaga w regeneracji i wspiera odporność skóry. Zapamiętaj: zdrowa dieta bogata w probiotyki, błonnik i antyoksydanty, regularny sen, redukcja stresu i umiarkowana aktywność fizyczna to kluczowe elementy stylu życia, które wspierają mikrobiom skóry. Dzięki nim kosmetyki pielęgnacyjne działają skuteczniej, a skóra dłużej zachowuje zdrowy wygląd i odporność. Najczęściej zadawane pytania o mikrobiom skóry (Q&A) Czym dokładnie jest mikrobiom skóry? Mikrobiom skóry to zbiór miliardów mikroorganizmów – głównie bakterii, grzybów i wirusów – które naturalnie żyją na naszej skórze i pełnią funkcję ochronną. Czy mikrobiom skóry i warstwa hydrolipidowa to to samo? Nie. Warstwa hydrolipidowa to film wodno-tłuszczowy, a mikrobiom to żywe mikroorganizmy. Oba elementy ściśle ze sobą współpracują. Jakie są najważniejsze funkcje mikrobiomu skóry? Chroni przed patogenami, reguluje pH skóry, wspiera odporność, zapobiega nadmiernym stanom zapalnym i pomaga utrzymać równowagę bariery skórnej. Jak rozpoznać zaburzenia mikrobiomu skóry? Objawy to m.in. suchość, nadwrażliwość, trądzik, egzema, łupież czy częste podrażnienia. Co powoduje zaburzenia mikrobiomu? Najczęstsze przyczyny to silne detergenty w kosmetykach, antybiotyki, stres, niewłaściwa dieta, brak snu i naturalne procesy starzenia się skóry. Czy mikrobiom skóry można odbudować? Tak. Regularne stosowanie delikatnych kosmetyków wspierających mikrobiom (np. z prebiotykami, łagodnymi kwasami, humektantami), zdrowa dieta i redukcja stresu pomagają przywrócić równowagę. Ile trwa regeneracja mikrobiomu skóry? Pierwsze efekty można zauważyć już po kilku tygodniach, ale pełna regeneracja może trwać od 1 do 3 miesięcy – w zależności od stopnia zaburzeń i pielęgnacji. Czy mikrobiom skóry różni się u dzieci i dorosłych? Tak. Skóra noworodków jest zasiedlana innymi bakteriami niż u dorosłych. Z wiekiem skład mikrobiomu się zmienia, a po 60. roku życia jego różnorodność spada nawet o 25–30%. Czy mikrobiom skóry wpływa na zapach ciała? Tak. Bakterie rozkładają lipidy i pot, co wpływa na indywidualny zapach skóry – jest on tak unikalny jak odcisk palca. Jak dieta wpływa na mikrobiom skóry? Dieta bogata w błonnik, probiotyki i antyoksydanty wspiera równowagę mikrobiomu. Z kolei nadmiar cukru i nabiału sprzyja trądzikowi i stanom zapalnym. Czy mikrobiom skóry chroni przed starzeniem się? Tak. Zrównoważony mikrobiom zmniejsza stres oksydacyjny i stany zapalne, które przyspieszają proces starzenia. Czy częste mycie rąk niszczy mikrobiom skóry? Tak, szczególnie przy stosowaniu żeli antybakteryjnych i mydeł z alkoholem. Dlatego warto używać delikatnych produktów myjących i kremów nawilżających. Czy kosmetyki naturalne wspierają mikrobiom? Zdecydowanie tak – szczególnie te oparte na delikatnych środkach myjących, roślinnych prebiotykach i składnikach nawilżających. Czy mikrobiom skóry zmienia się w zależności od części ciała? Tak. W miejscach tłustych (twarz, plecy) dominują inne bakterie niż w miejscach wilgotnych (pachy, pachwiny) czy suchych (przedramiona). Jakie składniki kosmetyczne są najbardziej przyjazne mikrobiomowi? Prebiotyki (np. inulina), łagodne kwasy PHA (np. glukonolakton), ceramidy, gliceryna, aloes, ekstrakty roślinne – wspierają równowagę i odbudowę bariery ochronnej. Rada kosmetologa - dlaczego warto dbać o mikrobiom skóry? Mikrobiom skóry to nie tylko modny termin w kosmetologii, ale przede wszystkim realna ochrona przed podrażnieniami, stanami zapalnymi i przedwczesnym starzeniem się. To właśnie on pełni rolę „niewidzialnej tarczy”, która wspiera odporność skóry, chroni przed patogenami i pomaga utrzymać zdrową barierę hydrolipidową. Jak pokazują badania, zaburzenia mikrobiomu (dysbioza) prowadzą do wielu problemów dermatologicznych: od trądziku i egzemy, przez przesuszenie i nadwrażliwość, aż po szybsze starzenie się skóry. Na szczęście, dzięki świadomej pielęgnacji i odpowiedniemu stylowi życia, można skutecznie wspierać mikrobiom i przywracać mu równowagę. Najważniejsze zasady to: wybór łagodnych kosmetyków wspierających mikrobiom, unikanie agresywnych detergentów i nadmiaru środków antybakteryjnych, dbanie o dietę bogatą w probiotyki, błonnik i antyoksydanty, troska o regularny sen, redukcję stresu i aktywność fizyczną. Wybierz pielęgnację wspierającą mikrobiom z Orientana Jeśli chcesz, aby Twoja skóra była zdrowa, odporna i promienna, postaw na kosmetyki, które działają w harmonii z jej naturalnym mikrobiomem: Kojący żel do mycia twarzy Daktyl + Inulina + Zielona herbata - delikatne oczyszczanie i wsparcie dla korzystnych bakterii dzięki inulinie. Nawilżający tonik-esencja z glukonolaktonem - nawilżenie, łagodna regeneracja i lepsze środowisko dla mikrobiomu skóry. Zadbaj o równowagę mikrobiomu każdego dnia – Twoja skóra odwdzięczy się zdrowym wyglądem, mniejszą wrażliwością i naturalnym blaskiem.