Matcha - co to jest i dlaczego stała się jednym z najzdrowszych napojów świata?

Matcha  co to? To jedno z najczęściej zadawanych dziś pytań przez osoby nie śledzące trendy. Choć wygląda niepozornie, jak intensywnie zielony proszek  matcha jest jednym z najbardziej skoncentrowanych produktów spożywczych pochodzenia roślinnego, jakie człowiek pije od setek lat.

Matcha to nie moda z Instagrama. To tradycyjna japońska herbata, która przez wieki była spożywana przez mnichów zen, samurajów i arystokrację. Dziś wraca w nowej odsłonie: jako alternatywa dla kawy, element diety funkcjonalnej, wsparcie koncentracji i naturalne źródło antyoksydantów.

Jako właścicielka marki czerpiącej z tradycji Azji postaram się Wam wyjaśnić co to właściwie jest matcha.

W tym artykule dokładnie wyjaśniam:

• matcha co to jest,
• jak powstaje,
• jak działa na organizm,
• jak ją pić,
• ile matchy dziennie można spożywać,
• czy matcha jest zdrowa i dla kogo,
• oraz dlaczego różni się od każdej innej herbaty.

Matcha - co to dokładnie znaczy?

Matcha to sproszkowana zielona herbata, produkowana z liści krzewu herbacianego Camellia sinensis. Kluczowa różnica polega na tym, że nie zaparzasz liści i ich nie wyrzucasz, tylko spożywasz je w całości.

To fundamentalna różnica, która sprawia, że:

• matcha ma znacznie wyższą zawartość składników bioaktywnych,
• działa inaczej niż zwykła herbata,
• dostarcza więcej antyoksydantów, aminokwasów i kofeiny.

Słowo „matcha” w języku japońskim oznacza dosłownie „herbatę w proszku”.

Skąd pochodzi matcha?

Choć krzew herbaciany pochodzi z Chin, matcha w formie, jaką znamy dziś, jest produktem japońskim.

Historia matchy:

• XII wiek - buddyjscy mnisi przywożą herbatę w proszku z Chin do Japonii,
• Japonia rozwija własne metody uprawy i mielenia,
• matcha staje się elementem ceremonii herbacianej chanoyu,
• przez wieki uznawana jest za napój elitarny i rytualny.

Do dziś najlepsza matcha pochodzi z Japonii, szczególnie z regionów:

• Uji (okolice Kioto),
• Nishio,
• Shizuoka,
• Kagoshima.

Jak powstaje matcha? Dlaczego jej produkcja jest tak wyjątkowa?

Jeśli zastanawiasz się matcha co to i dlaczego jest droga, odpowiedź tkwi w procesie produkcji.

Zacienianie krzewów

Na około 3-4 tygodnie przed zbiorami krzewy herbaty są zacieniane. Ograniczenie światła:

• zwiększa ilość chlorofilu,
• podnosi poziom L-teaniny,
• zmniejsza goryczkę,
• nadaje intensywnie zielony kolor.

Ręczny zbiór

Do produkcji matchy wykorzystuje się najmłodsze, delikatne listki.

Parowanie i suszenie

Liście są krótko parowane, aby zatrzymać utlenianie, a następnie suszone.

Tencha

Z liści usuwa się łodygi i nerwy - powstaje tzw. tencha.

Mielenie

Tencha jest mielona na kamiennych żarnach. To proces bardzo powolny – kilkadziesiąt gramów matchy powstaje nawet w ciągu godziny.

Matcha a zielona herbata - czy to to samo?

To jedno z najczęstszych pytań. Nie. Matcha i zielona herbata to nie to samo.

Różnice:

• matcha = całe liście w proszku,
• zielona herbata = napar z liści,
• matcha ma więcej antyoksydantów,
• matcha zawiera więcej L-teaniny,
• matcha działa dłużej i stabilniej.

W praktyce:
jedna porcja matchy może odpowiadać kilku filiżankom klasycznej zielonej herbaty pod względem zawartości substancji aktywnych.

Jakie właściwości ma matcha?

Matcha - właściwości odżywcze

Matcha jest naturalnie bogata w:

• katechiny (w tym EGCG),
• chlorofil,
• L-teaninę,
• kofeinę,
• witaminy (A, C, E),
• minerały (żelazo, potas).

Czy matcha jest antyoksydantem?

Tak. Matcha należy do najsilniejszych naturalnych źródeł antyoksydantów w diecie.

Matcha a kofeina - czy matcha pobudza?

Tak, matcha zawiera kofeinę, ale jej działanie różni się od kawy.

W matchy:

• kofeina wiąże się z L-teaniną,
• uwalnia się wolniej,
• działa łagodniej,
• nie powoduje nagłego „zjazdu”.

Dlatego wiele osób opisuje matchę jako:

• „czyste skupienie”,
• „spokojną energię”,
• „brak drżenia i nerwowości”.

Czy matcha jest zdrowsza od kawy?

To zależy od potrzeb, ale:

• matcha mniej obciąża układ nerwowy,
• nie powoduje gwałtownych skoków energii,
• wspiera koncentrację przez kilka godzin,
• jest łagodniejsza dla żołądka.

Dla wielu osób matcha staje się alternatywą dla kawy, a nie jej zamiennikiem 1:1.

Jak smakuje matcha?

Smak matchy bywa zaskoczeniem.

Dobra matcha smakuje:

• kremowo,
• delikatnie słodko,
• roślinnie,
• z nutą umami.

Słaba matcha smakuje:

• gorzko,
• cierpko,
• ziemiście.

Smak zależy od jakości, pochodzenia i świeżości.

Rodzaje matchy - jaka matcha do czego?

Najczęstszy podział:

Matcha ceremonialna

• do picia z wodą,
• najwyższa jakość,
• delikatna i słodka.

Matcha premium

• do codziennego picia,
• dobra równowaga ceny i jakości.

Matcha kulinarna

• do wypieków i gotowania,
• intensywniejsza w smaku.

Jak pić matchę?

Jak przygotować matchę klasycznie?

• 1–2 g matchy,
• 60–80 ml wody,
• temperatura 70–80°C,
• energiczne mieszanie.

Czy można pić matchę na zimno?

Tak. Matcha świetnie sprawdza się jako napój na zimno.

Czy można pić matchę z mlekiem?

Tak – zarówno z mlekiem krowim, jak i roślinnym.

Ile matchy dziennie można pić?

Najczęściej zalecana ilość to 1–2 porcje dziennie, czyli ok. 1–4 g proszku.

Czy można pić matchę codziennie?

Tak, pod warunkiem umiarkowania.

Czy można pić matchę kilka razy dziennie?

Tak, ale należy uwzględnić zawartość kofeiny.

Kiedy najlepiej pić matchę?

Najlepszy moment:

• rano,
• przed południem,
• przed wysiłkiem umysłowym.

Nie zaleca się picia matchy późnym wieczorem.

Jak długo działa matcha?

Efekty matchy:

• pojawiają się po 20–40 minutach,
• utrzymują się 4–6 godzin,
• są stabilne i stopniowe.

Czy matcha pomaga w koncentracji?

Tak. Połączenie kofeiny i L-teaniny:

• wspiera skupienie,
• poprawia klarowność myślenia,
• zmniejsza rozproszenie.

Dlatego matcha była napojem mnichów zen podczas medytacji.

Czy matcha wspomaga metabolizm?

Badania wskazują, że katechiny zawarte w matchy:

• wspierają termogenezę,
• mogą wspomagać metabolizm,
• są elementem diet redukcyjnych.

Czy matcha jest dobra na czczo?

U niektórych osób tak, u innych może podrażniać żołądek.
Najlepiej obserwować reakcję organizmu.

Czy matcha jest bezpieczna?

Dla większości osób - tak.

Ostrożność powinny zachować:

• osoby bardzo wrażliwe na kofeinę,
• kobiety w ciąży (konsultacja),
• osoby z anemią (taniny).

Matcha - co to i dlaczego warto ją pić?

Matcha to nie tylko herbata.
To:

• skoncentrowane źródło składników bioaktywnych,
• napój wspierający umysł i ciało,
• element tradycji i nowoczesnego stylu życia.

Przeczytaj także:

Liczi - egzotyczny owoc w pielęgnacji włosów i skóry głowy

Kurkuma - na co pomaga? Właściwości zdrowotne i kosmetyczne złota Ajurwedy