Liczi (Litchi chinensis Sonn.) to tropikalny owoc pochodzący z Azji, który zyskał popularność na całym świecie dzięki swojemu wyjątkowemu smakowi oraz wartościom odżywczym. W tym wpisie dowiecie się prawie wszystko o owocu liczi, a także gdzie go poznałam i jak dowiedziałam się o jego działaniu pielęgnacyjnym.
Liczi jest ważnym owocem handlowym w Azji. Chiny pozostają największym producentem liczi na świecie, odpowiadając za około 60% globalnej produkcji, wynoszącej ponad 2 miliony ton rocznie. Indie zajmują drugie miejsce z produkcją na poziomie 0,6 miliona ton.
LICZI – CHARAKTERYSTYKA
Jest to owoc z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae), znany również jako “śliwka chińska”. Roślina ta pochodzi z południowych Chin i północnego Wietnamu, gdzie była uprawiana już ponad 2000 lat temu. Obecnie jest szeroko uprawiane w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, takich jak Indie, Tajlandia, RPA, Australia, a także w niektórych regionach Ameryki Południowej.
Liczi to wiecznie zielone drzewo dorastające do 10-15 metrów wysokości, o gęstej koronie i błyszczących, ciemnozielonych liściach. Owoce liczi mają kulisty lub owalny kształt, średnicę od 2,5 do 4 cm i ważą przeciętnie 20-25 g. Charakteryzują się czerwoną, chropowatą skórką, która po dojrzeniu łatwo się oddziela, odsłaniając przezroczysty, soczysty miąższ o słodko-kwaśnym smaku. Wewnątrz znajduje się jedno ciemnobrązowe, niejadalne nasiono. Śliwka chińska wymaga ciepłego klimatu, z temperaturą optymalną wynoszącą 20–35°C oraz dużą wilgotnością powietrza.
LICZI – WŁAŚCIWOŚCI ODŻYWCZE I PROZDROWOTNE
Śliwka chińska jest owocem o wysokiej zawartości wody (około 82%), co czyni go doskonałym źródłem nawodnienia. Ponadto, liczi dostarcza istotnych składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały oraz związki bioaktywne.
Dzięki bogactwu witaminy C, owoc ten stanowi skuteczny antyoksydant, wspierając układ odpornościowy i chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Zawartość oligonoli (polifenoli o niskiej masie cząsteczkowej) przyczynia się do poprawy krążenia krwi oraz wspiera metabolizm tłuszczów, co może mieć korzystny wpływ na kontrolę masy ciała.
Liczi jest bardzo zdrowym owocem. Wysoka zawartość witaminy C wspiera układ odpornościowy .Obecność polifenoli i flawonoidów pomaga zwalczać wolne rodniki. Dzięki zawartości potasu, wspiera prawidłowe ciśnienie krwi. Poprawia trawienie – błonnik wspomaga perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom.
Miąższ wykorzystywany jest jako zapach.
GDZIE POZNAŁAM LICZI I CO MNIE ZASKOCZYŁO
MÓJ POBYT W WIETNAMIE
W Wietnamie, w kawiarni w Ho Chi Minh poznałam dziewczynę o imieniu Mai. Rozmawiałyśmy sobie w j. angielskim i polubiłyśmy się. Tematem naszych rozmów było życie w Wietnamie, Polsce, kosmetyki , jedzenie. Świetnie spędzałyśmy czas razem, polubiłyśmy się i zaprzyjaźniłyśmy do tego stopnia, że zaczęłam bywać u niej w domu.
Pewnego dnia Mai podała deser Chè. Dowiedziałam się od niej, że jest to danie- wietnamska słodka zupa owocowa, podawane jest na co dzień, ale również podczas świąt i uroczystości. Było to Chè z liczi. I tak zaczęłyśmy rozmawiać o liczi i jak jeszcze wykorzystują je dziewczyny z Wietnamu.
Owoc ten wykorzystuje się nie tylko w kuchni ale także w pielęgnacji i to pielęgnacji włosów! Jego sok, bogaty w antyoksydanty, a przede wszystkim witaminę C używany jest jako odżywka na skórę głowy i włosy.
Jak tylko wróciłam do Polski zaczęłam poszukiwać badań, raportów naukowych na temat wpływu liczi na skórę i włosy. Spotkałam się z dostawcami surowców i podjęłam decyzję, że chcę ekstrakt z tego owocu mieć w swoich kosmetykach do włosów. No ale żeby nie było łatwo postanowiłam, że będą to kosmetyki trychologiczne wiec rozpoczęłam wspólną pracę z trychologiem.
działanie NA SKÓRĘ GŁOWY
Sok z tego egzotycznego owocu, bogaty w witaminy, minerały i przeciwutleniacze, ma korzystny wpływ na skórę głowy. Przede wszystkim poprawia jej nawilżenie. Liczi zawiera dużo wody (ponad 80%) oraz naturalne cukry, które pomagają to nawilżenie utrzymać na dłużej. Dzięki temu sok z liczi łagodzi suchość i swędzenie skóry głowy.
Liczi jest bogate w kwasy owocowe. Delikatnie złuszczają one martwy naskórek, pomagając utrzymać skórę głowy w dobrej kondycji i zapobiegając zatykaniu mieszków włosowych. Jest bogate w witaminę C, która wspomaga produkcję kolagenu, kluczowego białka dla zdrowia skóry głowy, a kolagen wzmacnia mieszki włosowe.
Ekstrakt chroni skórę przed wolnymi rodnikami i uszkodzeniami. Obecne w nim silne przeciwutleniacze (polifenole, oligonole) chronią komórki skóry głowy przed stresem oksydacyjnym spowodowanym przez promieniowanie UV, zanieczyszczenia czy stylizację ciepłem. Chroniąc mieszki włosowe, mogą zapobiegać przedwczesnemu wypadaniu włosów.
Mocna skóra głowy to pierwszy krok do pięknych włosów. Poprzez zmniejszenie podrażnień skóry głowy i stanów zapalnych, przeciwutleniające i przeciwzapalne działanie liczi pomagają utrzymać zdrowsze środowisko skóry głowy.
JAK DZIAŁA NA WŁOSY?
Witamina C wspomaga produkcję kolagenu, a kolagen poprawia elastyczność włosów, co może zapobiegać ich łamaniu. Regularne stosowanie ekstraktu może zmniejszyć łamliwość i rozdwojenie końcówek. Zawarte w nim cukry naturalne działają jak humektanty, przyciągając i zatrzymując wilgoć we włóknach włosów.
Owoc ten poprawia elastyczność i połysk włosów dzięki zawartości naturalnych kwasów owocowych i witamin.
BADANIA NAUKOWE
Owocnik zawiera duże ilości związków fenolowych. W naszym wstępnym badaniu zawartość związków fenolowych w zebranych tkankach owocnika liczi wynosiła 13,9 mg/g w przeliczeniu na świeżą masę. Główne związki fenolowe w tkankach owocnika liczi zidentyfikowano jako epikatechinę, procyjanidynę B4 i procyjanidynę B2.
Badania naukowe w latach 2022-2023 wykazały, że właściwości in vitro i in vivo owoców liczi ujawniły potencjalną rolę immunomodulacyjną, neuroprotekcyjną, przeciwotyłościową, hipolipidemiczną i przeciwnowotworową. Ma szeroki zakres zastosowań (normalizuje poziom glukozy we krwi, obniża poziom cholesterolu, kwasów tłuszczowych, insuliny i trójglicerydów). Owoce liczi zawierają sporo związków nutraceutycznych, takie jak antocyjany, garbniki i polisacharydy.
Miąższ zawiera minerały (jon, kwas foliowy, miedź, magnez i mangan).
Owoc zawiera ogromną ilość polifenoli, które zmniejszają stan zapalny (swędzenie, zaczerwienienie, ból, suchość i podrażnienie). Skóra normalnie produkuje nadmierną produkcję enzymów (elastazy, hialuronidazy i kolagenazy). Ekstrakt z nasion liczi wyraźnie hamuje określone enzymy i zmniejsza wpływ aktywności skóry.
Ekstrakt z owocni został zbadany w teście in vivo w celu określenia związków bioaktywnych. Wyciąg z paericarpu (owocni otaczającej nasiono) (kwercetyna, kwas rozmarynowy i kwas galusowy) wykazał działanie przeciwhiperpigmentacyjne i przeciwstarzeniowe. Związek ekstraktu ma silne właściwości melaniny komórkowej.
Cała roślina (kwiat, owoc, liście, osłonka nasienia, nasiona, miąższ) jest wykorzystywana do wielu celów. Części są bogate w fitoskładniki (procyjanidyna B2; leukocyjanidyna; glikozyd cyjanku, glikozyd malwidyny i saponiny, butylowany hydroksytoluen, izolarycyresinol i stigmasterol), a specyficzne fitozwiązki (epikatechina; procyanidyna, kemferol, rutyna) są szeroko stosowane w zastosowaniach kosmetycznych. Ekstrakt z owoców jest mieszanką oligomeryzowanych polifenoli. Dlaczego to jest ważne?
Polifenole to naturalne związki chemiczne występujące w roślinach, które działają jako przeciwutleniacze. Pomagają one chronić komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki, które przyspieszają procesy starzenia. Oligomeryzowane oznacza, że polifenole występują w formie oligomerów – czyli związków złożonych z kilku powiązanych ze sobą jednostek (monomerów). Oligomery są większe niż pojedyncze cząsteczki, ale mniejsze niż duże polimery.
W kontekście owocu, oligomeryzowane polifenole oznaczają, że polifenole w ekstrakcie łączą się w małe grupy cząsteczek, co może wpływać na ich biodostępność i efektywność w organizmie. Dzięki swojej strukturze, oligomeryzowane polifenole mogą jeszcze intensywniej neutralizować wolne rodniki, co wspomaga ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym.
DOMOWE MASECZKI na włosy i skórę głowy
Maska nawilżająca:
- Wymieszaj świeżo wyciśnięty sok z liczi z odrobiną oleju kokosowego lub jojoba. Nałóż na skórę głowy i włosy na 20-30 minut, a następnie spłucz letnią wodą.
- Zblenduj 5-6 świeżych owocow (obranych i bez pestek), 2 łyżki oleju kokosowego, 1 łyżka miodu. Nałóż na umyte, wilgotne włosy i pozostaw na 20-30 minut. Spłucz letnią wodą i umyj szamponem.
Tonik na skórę głowy:
- Rozcieńcz sok z liczi wodą w proporcji 1:1 i spryskaj nim skórę głowy po umyciu, aby odświeżyć i nawilżyć skórę.
Dodatek do szamponu:
- Dodaj kilka łyżek soku z liczi do ulubionego szamponu, aby wzmocnić jego właściwości nawilżające i odżywcze.
Macerat olejowy z liczi:
- Macerat z liczi na bazie oleju (np. jojoba lub migdałowy) można stosować na końcówki włosów, aby zapobiec ich rozdwajaniu i dodać im blasku.
Przed pierwszym użyciem soku z liczi na skórze głowy, wykonaj test na małym fragmencie skóry, aby upewnić się, że nie wywoła alergii. Sok z liczi może być lepki, dlatego po jego zastosowaniu zawsze dokładnie spłucz włosy. Unikaj używania soku z liczi na skórę głowy, jeśli masz otwarte rany lub poważne podrażnienia.
O czym pamiętać? Naturalne cukry i kwasy owocowe mogą być lepkie, dlatego ważne jest dokładne spłukanie włosów po zastosowaniu maseczek lub płukanek z liczi. Unikaj stosowania na włosy, które są bardzo cienkie lub mają tendencję do przetłuszczania się, jeśli używasz liczi w połączeniu z olejami.
SMACZNY OWOC LICZI
JAK JEŚĆ LICZI
Liczi to egzotyczny owoc o słodkim, soczystym miąższu i delikatnym aromacie, który można spożywać na wiele prostych sposobów. Aby cieszyć się jego wyjątkowym smakiem, wystarczy wykonać kilka prostych kroków. Najpierw należy wybrać dojrzałe owoce – ich skórka powinna być czerwonawa lub różowa, lekko chropowata, ale nie zbyt twarda. Unikaj owoców o brązowiejącej skórce, co może świadczyć o przejrzałości lub zepsuciu.
Przed spożyciem owoc należy dokładnie umyć pod bieżącą wodą, aby usunąć ewentualne zanieczyszczenia z powierzchni skórki. Następnie przy pomocy paznokcia lub małego nożyka delikatnie naciśnij i przetnij skórkę wzdłuż owocu. Skórka liczi jest cienka, ale dość twarda, dlatego łatwo się łuszczy – wystarczy ją obrać, zaczynając od naciętego miejsca. Po usunięciu skórki odsłoni się biały, przezroczysty miąższ, który jest jadalny i bardzo soczysty.
Wewnątrz miąższu znajduje się duża, ciemnobrązowa pestka, która jest niejadalna. Aby się jej pozbyć, wystarczy przekroić miąższ na pół lub delikatnie wycisnąć owoc, aż pestka wysunie się na zewnątrz. Po usunięciu pestki liczi jest gotowe do spożycia na surowo. Owoc można jeść samodzielnie jako orzeźwiającą przekąskę, dodawać do sałatek owocowych, deserów lub używać jako składnik do koktajli i smoothie.
SMAK LICZI
Liczi ma wyjątkowy, trudny do porównania smak, który łączy w sobie słodycz, soczystość i delikatną kwaskowatość. Miąższ jest biały, półprzezroczysty i niezwykle soczysty, a jego konsystencja przypomina nieco winogrona lub obrane śliwki, choć jest bardziej chrupiący i mniej lepki.
Smak liczi można opisać jako słodki i kwiatowy, z subtelną nutą róży lub kwiatu pomarańczy. W tle wyczuwalna jest delikatna kwaskowatość, która nadaje owocowi orzeźwiający charakter. Niektórzy porównują liczi do mieszanki gruszki, arbuza i truskawek, ale z bardziej egzotycznym, perfumowanym posmakiem.
Ogólnie rzecz biorąc, smak liczi to harmonijne połączenie słodyczy, świeżości i delikatnych nut kwiatowych, które zadowoli zarówno miłośników owoców tropikalnych, jak i tych poszukujących nowych, egzotycznych doznań smakowych.
zapach LICZI
Aromat liczi jest równie charakterystyczny – intensywnie owocowy i kwiatowy, co sprawia, że owoc ten jest często wykorzystywany w produkcji napojów i deserów, nadając im lekko tropikalny i odświeżający charakter. Mimo swojej słodyczy, liczi nie jest mdłe, a jego naturalna soczystość sprawia, że jest idealnym owocem do spożywania na surowo, szczególnie w gorące dni.
PRZEPIS Z WIETNAMU
Poniżej przepis na zupę owocową, którą jadłam u Mai.
Chè Thái z Liczi (wietnamska słodka zupa owocowa)
Chè Thái to jedna z najpopularniejszych wersji deseru Chè, pochodząca z Wietnamu, ale inspirowana kuchnią tajską. To orzeźwiający deser pełen owoców tropikalnych, galaretek i mleka kokosowego, idealny na gorące dni. Liczi dodaje mu wyjątkowej słodyczy i aromatu.
Składniki (na 4 porcje):
- 6-8 świeżych owoców liczi (lub z puszki, odsączonych)
- 1 mango (pokrojone w kostkę)
- 1/2 szklanki longanów (opcjonalnie, mogą być z puszki)
- 1/2 szklanki owocu jackfruit (pokrojonego w paski, opcjonalnie)
- 1/2 szklanki kulek tapioki (małe kulki, opcjonalnie)
- 1/2 szklanki Nata de Coco (galaretka kokosowa, pokrojona w kostkę)
- 1 szklanka mleka kokosowego
- 2-3 łyżki cukru trzcinowego (lub do smaku)
- 1/4 łyżeczki soli
- Kruszony lód (do podania)
Sposób przygotowania:
Przygotowanie tapioki (opcjonalnie):
- Zagotuj wodę w garnku i dodaj kulki tapioki. Gotuj przez 10-15 minut, mieszając, aż kulki staną się przezroczyste.
- Odcedź i przepłucz pod zimną wodą, aby zapobiec sklejaniu.
Przygotowanie owoców:
- Świeże liczi: Obierz owoce, usuń pestki i pokrój na połówki.
- Mango: Obierz i pokrój w kostkę.
- Longan i jackfruit: Odsącz z puszki i pokrój na mniejsze kawałki, jeśli potrzeba.
- Nata de Coco: Odsącz i pokrój w kostkę.
Przygotowanie mleka kokosowego:
- W małym rondelku podgrzej mleko kokosowe z cukrem i solą, aż cukier się rozpuści. Nie doprowadzaj do wrzenia.
- Odstaw do ostudzenia.
Łączenie składników:
- W dużej misce połącz wszystkie przygotowane owoce, kulki tapioki i Nata de Coco.
- Zalej schłodzonym mlekiem kokosowym i delikatnie wymieszaj.
Podanie:
- Nałóż deser do szklanek lub miseczek i dodaj kruszony lód dla orzeźwiającego efektu.
- Możesz udekorować listkami świeżej mięty lub bazylii dla dodatkowego aromatu.
DANE ŻRÓDŁOWE:
USDA Food Data Central. Nutritional information on Litchi chinensis. FAO (2022).
Global Litchi Production Statistics. Sharma, A., et al. (2017).
Acute encephalitis syndrome outbreaks in Muzaffarpur, India: role of hypoglycin A and MCPG toxins. The Lancet.
Wang, Y., & Huang, X. (2018). Health benefits and antioxidant properties of litchi fruit. Journal of Food Science.
Molecules (2007) 759–771.Evaluation of the Antioxidant Properties of Litchi Fruit Phenolics in Relation to Pericarp Browning Prevention
